Artykuł
Zwolnienie podmiotowe z VAT w 2011 r.
Podatnikami VAT są wszystkie osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Status podatnika VAT nie zależy od skali prowadzonej działalności, w konsekwencji podatnikami VAT mogą być zarówno wielkie firmy, jak i podatnicy (w szczególności osoby fizyczne) prowadzący działalność w bardzo niewielkim zakresie.
Status podatnika VAT wiąże się, co do zasady, z określonymi obowiązkami, szczególnie z obowiązkiem prowadzenia pełnej ewidencji VAT, regularnego składania deklaracji VAT oraz wystawiania faktur. W tej sytuacji uzasadnione jest przyznanie mniejszym podatnikom możliwości zwolnienia z tych obowiązków. Służy temu tzw. zwolnienie podmiotowe, które regulują przepisy art. 113 ustawy o VAT.
1. Zalety i wady korzystania ze zwolnienia podmiotowego
Korzystanie ze zwolnienia podmiotowego ma zarówno zalety, jak i wady.
Podstawową zaletą jest zwolnienie z obowiązku doliczania VAT do wszystkich czynności wykonywanych przez podatników korzystających z tego rodzaju zwolnienia, które normalnie podlegają opodatkowaniu tym podatkiem. Kolejną zaletą jest ograniczenie do minimum obowiązków dokumentacyjnych w zakresie VAT. Podatnicy korzystający ze zwolnienia podmiotowego:
● nie mają obowiązku rejestrować się jako podatnicy VAT (rejestracji takiej mogą jednak dokonać dobrowolnie),
● nie mają obowiązku prowadzenia pełnej ewidencji VAT - prowadzą jedynie tzw. ewidencję uproszczoną (art. 109 ust. 1 ustawy o VAT),
● nie mają obowiązku regularnego składania deklaracji VAT - wyjątek od tej zasady dotyczy deklaracji VAT-8 składanych przez zwolnionych podmiotowo podatników zarejestrowanych jako podatnicy VAT UE (art. 99 ust. 8 ustawy o VAT),
● nie wystawiają faktur VAT - zamiast faktur wystawiają rachunki (§ 17 pkt 5 rozporządzenia o fakturach).
Wadą korzystania ze zwolnienia podmiotowego jest brak prawa do odliczenia VAT od dokonanych zakupów. Do wad należy również zaliczyć konieczność ciągłego śledzenia wartości sprzedaży opodatkowanej (tj. wartości sprzedaży, która byłaby opodatkowana, gdyby podatnik nie korzystał ze zwolnienia podmiotowego - zob. punkt 4. Ustalanie wartości sprzedaży opodatkowanej). Przekroczenie limitu sprzedaży opodatkowanej skutkuje bowiem automatyczną utratą prawa do zwolnienia podmiotowego (zob. punkt 9. Utrata prawa do zwolnienia podmiotowego w 2011 r.). Przeoczenie tego momentu przez podatnika wiąże się niemal zawsze z naruszeniem kilku przepisów, co grozi nie tylko sankcjami przewidzianymi przez przepisy ustawy o VAT i Ordynacji podatkowej, ale także pociągnięciem do odpowiedzialności karnej skarbowej.
