Problemy z rozliczeniem VAT organów samorządowych

Kiedy gmina lub powiat jest podatnikiem VAT

Ustawa o VAT w art. 15 określa, kto i w jakich okolicznościach jest podatnikiem. Jednocześnie w art. 15 ust. 6 ustawy o VAT z grona podatników tego podatku zostały wyłączone organy władzy publicznej oraz urzędy obsługujące z tytułu wykonywania zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane. Organy władzy publicznej są podatnikami VAT tylko z tytułu czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Jednocześnie w rozporządzeniu wykonawczym do ustawy w § 13 pkt 11 zostały zwolnione z VAT czynności związane z wykonywaniem zadań publicznych nałożonych odrębnymi przepisami, wykonywane w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność przez jednostki samorządu terytorialnego, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Dlatego należy odpowiedzieć na pytanie, czy czynności organów samorządowych wykonywane na podstawie ustaw są zwolnione, czy nie podlegają w ogóle opodatkowaniu VAT. Ma to zasadnicze znaczenie, ponieważ czynności niepodlegających opodatkowaniu w ogóle nie wykazuje się w deklaracji, natomiast czynności zwolnione należy wykazywać w deklaracji i podlegają one takim samym rygorom jak inne czynności opodatkowane.

Ustawa o VAT posługuje się pojęciem „organy władzy publicznej”. Czy samorząd do nich nie należy? Nie, tak nie jest, ponieważ na administrację publiczną składa się system organów administracji państwowej, organy samorządu terytorialnego, zawodowego, gospodarczego. Potwierdza to Konstytucja RP. Jak wynika z art. 163 Konstytucji RP, samorząd terytorialny wykonuje zadania publiczne niezastrzeżone przez konstytucję lub ustawy dla organów innych władz publicznych. Skoro ustawodawca posługuje się pojęciem „inne organy władzy publicznej”, to należą do nich również samorządy. Dlatego czynności wykonywane przez organy samorządowe na podstawie przepisów ustaw nie podlegają w ogóle opodatkowaniu VAT, ponieważ są wykonywane przez podmioty, które nie są podatnikami VAT. Oznacza to, że zwolnienie przewidziane w rozporządzeniu dla organów samorządowych jest pozbawione sensu, ponieważ nie można zwolnić z VAT czegoś, co w ogóle nie podlega temu podatkowi. Czynność wykonywana przez podmiot, który nie jest podatnikiem VAT, nie podlega w ogóle VAT.

Jednak niektóre organy podatkowe uznają, że czynności te są zwolnione z VAT, a nie niepodlegają opodatkowaniu tym podatkiem. Jak czytamy w piśmie z 25 kwietnia 2006 r. nr NUS-MPPiO/443-7/3/06 Urzędu Skarbowego w Kłobucku: [§13 pkt 11 obecnego rozporządzenia - przypis red.] . Stanowisko takie należy uznać za nieprawidłowe. Również sądy uznają, że czynności te nie podlegają w ogóle VAT.